Bronnen en suggesties – Superentropy

Dit overzicht is bedoeld als verantwoording, maar vooral ook om suggesties te geven voor achtergronden en verdieping. We verwijzen bewust ook naar gemakkelijk toegankelijke bronnen zoals Wikipedia en YouTube.

Inleiding: Het geheel is meer dan de som der delen
1. Erik Verlinde zegt dit bijvoorbeeld in The Universe, Life and Everything, van Sarah Durston en Ton Baggerman, p. 24
2. Suggesties om iets te bekijken over analyse en synthese in de wetenschapsfilosofie zijn de filmpjes op YouTube: Synthesis & Analysis (23 mrt. 2015) van Systems Innovation, Systems Thinking (3 mrt. 2015) van Systems Innovation, of Synthesis (25 sep. 2016) van Systems Academy
3. Trudy Dehue, Betere mensen, over gezondheid als koopwaar, Augustus (2014), p. 18
4. Citaat uit Tijdschrift voor Psychiatrie, 56 (2014) 5 pp. 356 – 357, van B. Verhoeff over De DSM-5 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe ggz van Jim van Os (2014)
5. Zie bijvoorbeeld het lemma ‘Schrödingers kat’ op Wikipedia
6. W. Anderson, More is different, Science, New Series (1972), pp. 393-396
7. Cathy O’Neil, Weapons of Math Destruction, Crown (2016), p. 21
8. Zie bijvoorbeeld het lemma ‘Shared space’ op Wikipedia
9. Fredrike Bannink, Een beter leven. Hoe dan?, Boom (2019)
10. Lars English, There Is No Theory of Everything, Springer (2017), p. 215
Analyse en synthese
1. Uit een interview in filosofie.nl, FM nr. 4/2017
2. Een Engelse vertaling vind je op https://gutenberg.org/files/5740/5740-pdf.pdf
3. “Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen” is de zevende en laatste basisstelling uit de Tractatus Logico-Philosophicus van Ludwig Wittgenstein (1921). Alle andere stellingen worden gevolgd door uitleg. Deze laatste niet.
4. Tim Parks, Out of My Head. On the Trail of Consciousness, Harvill Secker (2018), p 4
5. Wendell Berry, Terrapin: And Other Poems, Counterpoint (2014)
Modellen
1. Colin Humphreys, Graeme Waddington, Solar eclipse of 1207 BC helps to date pharaohs, Astronomy & Geophysics (2017)
2. Zie bijvoorbeeld het lemma ‘Vlindereffect’ op Wikipedia
3. Raphael Silberzahn, Many analysts, one dataset: Making transparent how variations in analytical choices affect results, PsyArXiv (2018)
Emergentie
1. Zie bijvoorbeeld het lemma ‘Emergentie’ op Wikipedia
2. Er zijn niet veel boeken geschreven over emergentie. Wat ons betreft is There Is No Theory of Everything van Lars English een nuttig boek. Springer (2017).
3. Obesity: preventing and managing the global epidemic, World Health Organization (2000)
Positive Peace
1. Ruben Andersson, No Go World, University of California Press (2019)
2. Ruben Andersson, No Go World, University of California Press (2019), p. 9
3. Johan Galtung, Dietrich Fischer, Pioneer of Peace Research, Springer (2013)
  Zie ook het lemma ‘Johan Galtung’ of ‘Peace and conflict studies’ op Wikipedia
4. Institute for Economics & Peace (IEP), Positive Peace Report 2017, p. 3
Oorzaak-gevolg relaties
1. Ionica Smeets, The danger of mixing up causality and correlation, TEDx Talks (2012)
2. Goede beschrijvingen van de begrippen ‘upward causality’ en ‘downward causality’ zijn wat ons betreft die van Lars English in There is no Theory of Everything, Springer (2017)
3. Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, Zonder context geen bewijs. Over de illusie van evidence-based practice in de zorg (2017)
4. Daniel Benjamin, Redefine statistical significance, Nature Human Behavior (2017)
5. John Ioannidis, Why Most Published Research Findings Are False, PLoS medicine (2005)
6. Glenn Begley, Lee Ellis, Raise standards for preclinical cancer research, Nature (2014)
7. ‘Replication studies – Improving reproducibility in the empirical sciences’, KNAW (2018)
Kennisparadox
1. Robert Sapolsky, Chaos and Reductionism, Stanford University lecture op YouTube (2011)
2. Yuval Harari, Homo Deus (2015), in de Nederlandse vertaling pp. 67-70
3. Bruno Burlando, The knowledge paradox: why knowing more is knowing less, arXiv (2017)
Een stabielere wereld met gemiddelden, big data en zelflerende systemen?
1. Darrell Huff, How to Lie With Statistics (1954)
2. Explainable Artificial Intelligence: Understanding, Visualizing and Interpreting Deep Learning Models, ArXiv (2017)
3. Stefan Buijsman, AI, Alsmaar intelligenter (2020)
4. Nassim Taleb, The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable (2007)
Samen-en-tegelijkertijd
1. Lars English, There Is No Theory of Everything, Springer (2017), pp. 45-55
2. Carlo Rovelli, L’Ordine del tempo (2017), Nederlandse vertaling Het mysterie van de tijd (2018), pp. 26-31
3. Voor deze en volgende alinea’s hebben we gebruik gemaakt van The Information (2011) van James Gleick
4. Erik Verlinde, Emergent Gravity and the Dark Universe, SciPost (2017)
5. Veel informatie uit dit hoofdstuk is ook te bekijken in de YouTube-film The Emergent Universe (2018) van InspiringPhilosophy
6. James Gleick, The Information (2011), pp. 8-9
7. John Wheeler, At Home in the Universe. Masters of Modern Physics (1994) p. 296
8. We verwijzen hier naar ‘Kwantumcomputer’ op Wikipedia, versie 16 april 2022
9. Dit kan worden gedemonstreerd met een Mach-Zehnder interferometer. Lars English bespreekt dit ook op toegankelijke wijze in There Is No Theory of Everything, Springer (2017), pp. 26-30
10. Einstein noemde het “Spukhafte Fernwirkung”
11. Einstein schreef in 1926 in een brief aan Max Born: “Die Quantenmechanik ist sehr achtunggebietend. Aber eine innere Stimme sagt mir, daß das noch nicht der wahre Jakob ist. Die Theorie liefert viel, aber dem Geheimnis des Alten bringt sie uns kaum näher. Jedenfalls bin ich überzeugt, daß der nicht würfelt”.
12. Kwantumverstrengeling is in 2015 voor het eerst bewezen met een experiment in Delft. Loophole-free Bell inequality violation using electron spins separated by 1.3 kilometres (2015), Nature
  Je kunt hiervoor ook leuke filmpjes bekijken op YouTube: A loophole-free Bell test (21 okt 2015) van TU Delft, of The Bell test explained (21 okt 2015) van TU Delft
13. Feynman zou vaker soortgelijke uitspraken hebben gedaan. Er is een video bekend waarop hij dit zegt bij een lezing: op YouTube.com, Feynman – Nobody understands Quantum Mechanics (26 sep. 2013) van Mohammed Alquedra
Oog in oog met de samenhang
1. Je zou het filmpje Introduction to Complexity: Maxwell’s Demon (13 sept 2018) van Complexity Explorer op YouTube kunnen bekijken. Of het lemma ‘Maxwells demon’ op Wikipedia
2. Rocco Gaudenzi, Quantum Landauer erasure with a molecular nanomagnet, Nature Physics (2018)
3. Zie het lemma ‘No-hiding theorem’ op Wikipedia
4. Zie het lemma ‘Holografic principle’ op Wikipedia
5. Youtube.com, A Brief History of Quantum Mechanics, Sean Carroll, 6 febr. 2020 (50’)
6. Carlo Rovelli, L’Ordine del tempo (2017), Nederlandse vertaling Het mysterie van de tijd (2018)
7. Zie ‘Quantum decoherence’ op Wikipedia
8. Birgitta Whaley vertelt iets over ‘decoherence’ in een programma Quantum Reality: Space, Time and Entanglement (2018) dat te zien is op YouTube
9. Zie bijvoorbeeld de YouTube-film The Emergent Universe (2018) van InspiringPhilosophy of het lemma ‘Gerard ’t Hooft’ op Wikipedia
10. Je zou de film What is Reality (2017) van Quantum Gravity Research op YouTube kunnen bekijken
11. Een spectaculair voorbeeld van cellulaire automaten is Conway’s Game of Life. Dit is mooi in beeld gebracht met het filmpje epic Conway’s game of life (4 okt 2011) van Oingo Boingo, te zien op YouTube
12. Lars English, There is No Theory of Everything (2017), p. 7-8
13. Rumi, Perzisch filosoof en dichter. “When we are dead, seek not our tomb in the earth, but find it in the hearts of men”. Vertaling van Idries Shah, The Way of the Sufi.
Isolatie
1. Zie ‘Double-slit experiment’ op Wikipedia
2. Zie ‘Wheeler’s delayed-choice experiment’ op Wikipedia
3. Zie ‘Quantum decoherence’ op Wikipedia
4. Hoi-Kwan Lau, Aashish A. Clerk, Macroscale entanglement and measurement, Science (2021)
Informatie is niet hetzelfde als computer data
1. Yuval Harari, Homo Deus, Een kleine geschiedenis van de toekomst, Nederlandse vertaling (2018), Thomas Rap, p 379 en p 390
2. Youtube.com, Are we living in the Matrix, David Tong, 12 november 2020
3. Rocco Gaudenzi, Quantum Landauer erasure with a molecular nanomagnet, Nature Physics (2018)
4. George van Hal schrijft op 7 april 2022 in De Volkskrant: Natuurkundigen plaatsen potentiële bom onder ons begrip van de werkelijkheid.
5. Claudio Campagnari, Martijn Mulders, An upset to the standard model, Science (2022)
6. Zie ‘Donkere materie’ op Wikipedia
Gödel veroorzaakt een schok in de wiskunde
1. Zie ‘Onvolledigheidsstellingen van Gödel’ op Wikipedia
Zelforganisatie
1. Je zou meer kunnen lezen op de pagina ‘Zelforganisatie’ van Wikipedia, of een kort filmpje Self-Organization (25 aug 219) van Systems Innovation op YouTube bekijken.
2. Edouardo Hannezo, A Unifying Theory of Branching Morfogenesis (2017), Cell
3. Zie ‘Fenotype’ op Wikipedia
Objectieve werkelijkheid of waarnemer en werkelijkheid
1. Keith Ward, More Than Matter? What Humans Really Are (2010) p. 24
2. Machteld Huber, Towards a ‘patient-centred’ operationalisation of the new dynamic concept of health: a mixed methods study, BMJ open (2016)
Wetenschapsontkenners
1. Miriam Rasch, Frictie. Ethiek in tijden van dataïsme, 2020
2. Rocco Gaudenzi, Quantum Landauer erasure with a molecular nanomagnet, Nature Physics (2018)
3. Jaron Harambam, Contemporary Conspiracy Culture: Truth and Knowledge in an Era of Epistemic Instability, 2020
4. Interview door Kustaw Bessems in De Volkskrant dd 3 juli 2020, (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/socioloog-harambam-we-zetten-complotdenkers-te-gauw-weg-als-gekkies~b1942c88/)
Door zelforganisatie naar de gewenste uitkomst of toekomst
1. Fredrike Bannink (2019), Een beter leven. Hoe dan?, Amsterdam: Boom.
2. Fredrike Bannink (2006), Oplossingsgerichte Mediation, Amsterdam: Pearson.
Kijken naar de samenhang
1. Nassim Taleb, Nederlandse vertaling Antifragiel (2013) p. 1
2. “Never let a good crisis go to waste” zou Winston Churchill gezegd hebben. Deze quote komt overigens niet uit Antifragiel, maar we vonden het passend op deze plek.
3. Kijk voor het spinnenwebmodel op iph.nl. Dit model volgde uit de studie: Machteld Huber, Towards a ‘patient-centred’ operationalisation of the new dynamic concept of health: a mixed methods study, BMJ open (2016)
Feedback
1. Lees bijvoorbeeld ‘Terugkoppeling’ op Wikipedia
2. Duncan, B.L., Miller, S.D., The Session Rating Scale: Preliminary Psychometric Properties of a “Working” Alliance Measure, Journal of Brief Therapy (2003)
3. Miller, S.D., Hubble, M.A., Duncan, B.L., Supershrinks: Learning from the fields most effective practitioners. The Psychotherapy Networker (2007).
4. Je zou het artikel van Anton Hafkenscheid en Jim van Os Twee misvattingen over ROM in De Psycholoog van april 2018 kunnen lezen.
5. Interview met Henk Smid, Huisarts en Wetenschap, 2019-2
6. Interview met Klasien Horstman, Huisarts en Wetenschap, 2019-1
Kunstmatige intelligentie
1. De Wet van Moore is vernoemd naar Gordon Moore, een van de oprichters van chipsfabrikant Intel.
2. Vernor Vinge, The Coming Technological Singularity (1993)
3. Zie rodneybrooks.com The Seven Deadly Sins of AI Predictions (7 september 2017)
4. Ben Serrure, Nico Schoofs, De meest baanbrekende technologie ooit, (2019) De Tijd
5. Zie digitaleoverheid.nl Behoorlijk datagebruik in de openbare ruimte,
6. Riccardo Manzotti, The Spread Mind (2017)
Positieve gezondheidszorg
1. Machteld Huber, How should we define health, BMJ (2011)
2. Fredrike Bannink en Pieter Jansen, Positieve gezondheidszorg. Oplossingsgericht werken in de huisartsenpraktijk, Pearson (2017)
3. Zie ook www.positievegezondheidszorg.nl
Synthese
1. Franklin, C. (2012). Solution-focused brief therapy. A handbook of evidence based practice. New York: Oxford University Press
2. Medina, A. & Beyebach, M. (2014).The impact of solution-focused training on professionals’ beliefs, practices and burn-out of child protection workers in Tenerife Island. Child Care in Practice, 20, 1, 7-37.
3. Bateson, G. (1979). Mind and Nature: A Necessary Unity. Toronto: Bantam.
4. Watzlawick, P., Weakland, J.H. & Fisch, R. (1974). Change: Principles of Problem Formulation andProblem Resolution. New York: Norton.
5. Shazer, S. de (1985). Keys to Solution in Brief Therapy. New York: Norton.
6. Shazer, S. de (1994). Words Were Originally Magic. New York: Norton
7. Weiner-Davis, M. (1987). Building on pretreatment change to construct the therapeutic solution: an exploratory study. Journal of Marital an Family Therapy, 13, 4, 359-363.
8. Berg, I.K., & Miller, S.D. (1992). Working with the problem drinker: A solution-focused approach. New York: Norton.
9. O’Hanlon, B. & Berlonino, B. (1998). Even from a Broken Web. Brief, Respectful Solution-Oriented Therapy for Sexual Abuse and Trauma. New York: Wiley.
10. Berg, I.K. & Dolan, Y (2002). De praktijk van oplossingen. Gevalsbeschrijvingen uit de oplossingsgerichte gesprekstherapie. Amsterdam: Pearson.
11. Dolan, Y. (2005). One Small Step. Watsonville: Papier-Mache.
12. Bannink, F.P. (2014). Posttraumatisch succes: optimaal functioneren met positieve pychologie en oplossingsgerichte therapie.Amsterdam: Pearson.
13. O’Hanlon, R. (2003). Solution oriented therapy for chronic and severe mental illness. New York: Norton.
14. Bakker, J.M., Bannink, F.P. (2008). Oplossingsgerichte therapie in de psychiatrische praktijk. Tijdschrift voor Psychiatrie, 50, 1, 55-59.
15. Bannink, F.P. & Peeters, F. (2018). Positieve psychiatrie. Amsterdam: Boom
16. Duncan, B.L., Hubble, M.A. & Miller, S.D. (1997). Psychotherapy with ’Impossible’ cases. The Efficient Treatment of Therapy Veterans. New York: Norton.
17. Duncan, B.L., Miller, S.D. & Sparks, A. (2004). The Heroic Client.: A Revolutionary Way to Improve Effectiveness Through Client-Directed, Outcome-informed Therapy. New York: Jossey-Bass.
18. Haan, R. den & Bannink, F.P. (2016). Beterweters: Van lastige naar optimale interacties in de (g)gz. Amsterdam: Boom.
19. Berg, I.K. & Steiner, T. (2004). Het spel van oplossingen. Oplossingsgerichte psychotherapie voor kinderen. Amsterdam: Pearson.
20. Selekman, M.D. (1997). Solution-focused therapy with children. Harnessing family strengths for systematic change New York: Guilford.
21. Bannink, F.P. & Kuiper, E. (2016). Oplossingsgerichte vragen aan kinderen en hun omgeving. Amsterdam: Pearson.
22. Haan, R. den & Bannink, F.P. (2019). Oplossingsgericht werken met ouderen. Amsterdam: Pearson.
23. Metcalf, L. (1998). Solution Focused Group Therapy. New York: Free Press.
24. Roeden, J.M. & Bannink, F.P. (2007). Handboek oplossingsgericht werken met licht verstandelijk beperkte cliënten. Amsterdam: Pearson.
25. Cauffman, L. (2003). Oplossingsgericht management & coaching, simple werkt het best. Utrecht: Lemma.
26. Bannink, F.P. (2010). Oplossingsgericht leidinggeven. Amsterdam: Pearson.
27. Stam, P. & Bannink, F.P. (2008). De oplossingsgerichte organisatie. Tijdschrift VKJP, 35, 2, 62-72.
28. Bannink, F.P. (2010 ). Oplossingsgericht leidinggeven. Amsterdam: Pearson.
29. Goei, S.L. & Bannink, F.P. (2005). Oplossingsgericht werken in remedial teaching. Remediaal, Tijdschrift voor leer- en gedragsproblemen in het vo/bve, 5,3, 19-26.
30. Bannink, F.P. (2006). Oplossingsgerichte Mediation. Amsterdam: Pearson.
31. Bannink, F.P. (2008). Vergelding of verzoening. Forum voor conflictmanagement. SDU uitgevers.
32. Bannink, F.P. & Jansen, P.J.H.A. (2017). Positieve gezondheidszorg. Oplossingsgericht werken in de huisartsenpraktijk, Amsterdam: Pearson.
33. Bannink, F.P. (2012). Positieve supervisie en intervisie. Amsterdam: Hogrefe.
34. Bannink, F.B. (2014). Positieve cognitieve gedragstherapie. Amsterdam: Pearson.

Nawoord
Uit Obama’s rede bij de herdenkingsdienst voor Nelson Mandela op 10 december 2013: “Finally, Mandela understood the ties that bind the human spirit. There is a word in South Africa – Ubuntu – that describes his greatest gift: his recognition that we are all bound together in ways that can be invisible to the eye; that there is a oneness to humanity; that we achieve ourselves by sharing ourselves with others, and caring for those around us.”