We eindigen met een vooruitblik. Waarom ook niet. We eindigen met een verhaal dat zich afspeelt in een kliniek, een aantal jaren in de toekomst. Mensen komen er om hun gezondheid te bespreken voor een beter leven. De consulten gaan niet alleen over herstel van ziekte, maar ook over aanpassen aan verandering. Artsen en patiënten werken samen als co-experts, want patiënten zijn de experts van hun eigen leven. De inbreng van de artsen is hun kennis van de ziektebeelden en de behandelopties. En zij hebben de vaardigheden voor het stellen van de juiste oplossingsgerichte vragen die uitnodigen om andere perspectieven toe te voegen. Zo kan kennis uit onderzoek optimaal worden ingezet voor wat op dit moment, bij deze persoon, in deze context werkt. Niet de norm is leidend, maar een beter leven. Wat is het doel van de patiënt? Wat werkt er al? En wat zullen volgende tekenen van vooruitgang zijn? Artsen vragen feedback over de aanpak, en over hun eigen rol in het proces. Dat heeft een gunstig effect op de aanpak, het zorgt voor een meer gelijkwaardige behandelrelatie, en de artsen verbeteren er hun bekwaamheid mee.
De samenleving in deze toekomstvisie heeft oog voor diversiteit en stimuleert het gebruik van sterke kanten. Mensen met verschillende achtergronden en opleidingsniveau leven niet gescheiden, maar komen elkaar overal tegen. Dat is niet alleen leuker, maar ook succesvoller. De voorhoede let op dat er niemand achterblijft. Er is aandacht voor onderwijs en gelijke kansen voor iedereen; dat werkt tegen armoede en honger. Er zijn sociale netwerken. Echter niet voor sociale verdeling: het zijn platforms voor samenwerking, en denktanks voor de ontwikkeling van nieuwe ideeën.
In deze maatschappij is samenhang belangrijk. Ubuntu zou je kunnen zeggen. Een mens kan alleen bestaan door andere mensen. Of zoals oud-president Obama het bij een herdenking van Nelson Mandela zei: ‘We zijn allemaal verbonden op manieren die onzichtbaar zijn voor het oog.’ [1] Dit wereldbeeld houdt in dat iedereen verschillende vaardigheden en sterke kanten heeft, dat we niet geïsoleerd leven, maar door samenwerking en wederzijdse steun completer worden. Hier past een rechtssysteem, waar wetten een fundament vormen, maar tevens ruimte is voor bijzondere omstandigheden, voor mediation en voor herstelrecht in plaats van vergeldende gerechtigheid.
De economie is ingericht vanuit organisch denken. Ze is circulair. Geen afval meer, maar altijd hergebruik. Efficiency is niet het hoogste doel, maar steeds in evenwicht met flexibiliteit. Zodat er bij verstoringen voldoende veerkracht is om aan te passen. Dan is er bij een pandemie niet plotseling te weinig personeel of bedden, maar kan men gemakkelijk bijsturen en veranderen. En een keten valt niet acuut stil bij gebrek aan de goedkoopste componenten uit een ander werelddeel.
De moderne landbouw is geen industrie. Ze bestaat niet langer uit grootschalige monoculturen. Er is juist aandacht voor variatie en samenhang, zodat het evenwicht dat in de loop van miljoenen jaren is ontstaan, niet door de mens verstoord wordt. Het is dit respect voor zelforganisatie in de natuur dat zorgt voor een afname van verstorende factoren, waardoor een klimaatcrisis wordt afgewend.
En nu het dataïsme voorbij is, heeft de technologie een ondersteunende functie gekregen. Nieuwe generaties krachtige kwantumcomputers rekenen niet met ‘0 of 1’, ja of nee, goed of fout, maar ook met alles wat daar tussen ligt. Deze systemen helpen met feedback op lopende ontwikkelingen. Zo ondersteunen ze de balans in de samenhang bij het ontstaan van nieuwe dingen. De bloei van deze samenleving gaat niet zozeer over groei op aantallen of snelheid, maar vooral op kwaliteit. Het gaat over wat belangrijk is voor mensen. Samen. In relatie tot hun leefomgeving. En de planeet.
In 2050 draait de wereld door….

Wat als het geheel meer is dan de som der delen? Sommige vragen zijn te mooi om met een antwoord te verknoeien. Sommige antwoorden zijn echter nog mooier. Ontdek de samenhang!